“Dëshmorët e futbollit shqiptar”

Nuk janë shumë por as pak për një futboll që zë vetëm pak minuta kohë në axhendën tonë të përjavshme. Po them për ne që e ndjekim deri diku futbollin shqiptar. Imagjino shumë prej jush që ka vite që thoni: “Pse ka kampionat futbolli shqipëria? Si luajnë akoma 11-11 apo të gjithë drejt topit?”. Është mëse e vërtetë. Sport i ngatërruar dhe për më tepër tani që luhet edhe në skedina. Dhe në shkallët e stadiumeve, fara brejtësit konsumojnë për shtyrje kohe akoma më shumë fara luledielli. Në fushë janë dhuruesit e spektaklit për ata pak spektatorë. Ca me kontrata e ca pa kontrata. Ca të sjellë nga Afrika e ca nga Brazili. Ca që futen për të plotësuar qejfin e sponsorit dhe të deputetit, pse jo të kryetarit të Bashkisë apo Komunës. Packa se nuk di ti bie fare topit. Punë e madhe. Skedina luhet edhe me të rënë edhe pa të rënë. Pastaj ndizen gjakrat dhe fluturon ndonjë gur mbi kokë. Shahet arbitri me libër shtëpie kur ka dhe kur nuk ka motër. Policët me skafandra dhe me trupa mbrojnë kokën e arbitrave nga shishet plastike me ujë 500 gr. Pse jo edhe nga ndonjë gur apo këpucë presidenti. Edhe celular madje. Pse jo edhe deputeti. Ai ka imunitet. Godet dhe nuk shoqërohet jashtë stadiumit si non grata. Pastaj re gurësh mbi xhamat e autobuzit mik me 20 e kusur veta. Cdo gje për një ’90 minutësh. Pastaj një komision që shqyrton pamjet dhe me zemërbutësi thotë hajt se po ja falim edhe kësaj here. Pasion tifozësh. 

Nuk mendoj se na vjen e keqja nga kjo. As nga trukimet. Lëniet e ndeshjeve si pa të keq. Mjafton një sms para ndeshjes dhe nga ana tjetër e aparatit mobile mbërrin sms report OK. Packa se trainieri nuk do. Madje është edhe i huaj. Jo pak të tillë në kampionatin tonë që shokohen nga bëmat e këtyre presidentëve-pasiondashës. Dhe nderet s’kanë të sosur. Ja bie fjala Dinamo. Dinamo pra. Ajo Dinamo që mua më pëlqen ta përsëris shpesh. Dinamo pa shtëpi. Vitin që shkoi fiton kampionatin që në javën e 10-të dhe këtë vit është duke rënë nga kategoria. Pse? Sepse e teproi me nderet. Me qokat më shkoqur. Ua bëri ndoshta më shumë qejfin kundështarëve. I bëri hesapet pa hanxhinë, ndryshe. Dhe askush nuk i tërhoqi veshin. As Federata që duhet të ishte xhelati i saj dhe i të gjithë tolerantëve. Ajo duket sikur nuk e shqetëson shumë kjo pjesë. “Treg, konkurencë, pazare” – thotë me vete. Edhe pse këto ekipe futbolli ende nuk janë të privatizuara dhe mbi to qëndron një drejtori sporti që merret me shumë me fushata për lënien e duhanit se sa për vetë sportin. Pse jo edhe me daljen në pension të figurave të sportit. Edhe pse futbolli cdo ditë po vdes falë këtyre bëmave të punësuarve me sport. Ose presidentëve thënë më qartë. 

Dhe pas hekurave sërish ca tifozë spontanë me pirgje guri poshtë shkallëve, të gatshëm që nga nervat dhe tensioni i lojës të godasin këdo kundërshtar. Sërish arbitrat nën akuzë. Edhe pse moviola i dënon vetëm nga pamjet. Janë ata armata që vendos se në kë portë do bëhet goli. Edhe këtu mjafton një sms. Një nder. Një pako gazete me lekë cash dhe ndeshja përfundon sic ka dash vetë zoti, presidenti në këtë rast. Pac dorën e mbarë. Dhe ata aty në tribunë. Aty ku kohë më parë se kishin parë ndeshjen as në shkallët e stadiumit. Sot përkrah ministrit, deputetit, kryetarit të bashkisë, komunës, biznesmenëve të tjerë që do t’i pasojnë kur ta kenë vdekur fare futbollin. Ndonjë artist apo intelektual që përodret për dekor. Dhe në fushë skandali merr përmasa të jashtëzakonshme teatrale. Pse jo edhe tragjike. Përderisa grumbulli i gurëve është ende aty. Në shkallët e stadiumit. Goditet me shqelma në fushë. Rrezikohet edhe karriera. Po nëse nuk mjaftojnë shkelmat me shkeljen e syrit të Presidentit dhe me urdhërin bjeruni. Apo në pushimin e ndeshjes kur flet vetëm ai në vend që trainieri të diskutojë skemat. Në vend të gjithë kësaj tabloje qëndron në gatishmëri “bateria e gurëve”. Ata janë gati. Mjafton që presidenti të shkundë puron me inat. Apo të hedhë në fushë celularin nga zemërimi. Trainieri nuk di c’të bëjë. Kë duhet të fusë. Sërish sytë nga tribuna. Befas mbërrin një zile. Fut X-in. eh shyqyr minutat e ankthit mbaruan. Dhe më pas fillon reja e gurëve. 

Kishim harruar për të. E lamë pak në harresë. Garniturën që shoqëron këtë gjellë të shpifur sa më s’ka. Këtë lojë corbë mes 22 burrave që inglezi vendosi ta quaj futboll. Dhe në fushë pastaj Vaterloja. Kush me kokë të fashuar dhe kush me barrelë. Kandahar-futboll. Kabul-fushë. Dhe “dëshmorët” dalin të sakatuar dhe më pas nxitojnë të rekuperohen. Për bukën e përditshme. Me dhimbje. Me shumë ankth dhe frikë. Zot na shpëto. Nuk duam të bëhemi dëshmorë për nnë top-këmbe. Dhe Federata nxiton të thotë se po festojmë 80 vjetorin e krijimit. Përvjetor në një vit të zi, packa se kampionatin e fiton ekipi që ka blerë ndeshje më shumë. Ekonomi tregu me ekipe ende shtetërore. Humor anglez me një federatë që e përdor futbollin për skedina dhe licenca. Për ca zyra dhe makina. Edhe për takime me Platinin. Projekte për stadiume nisur nga numri “i madh” i spektatorëve. Gjithcka për të na fyer edhe ne 5 tifozave që na bie rasti dhe shtyrja e kohës një herë në javë në stadium. Ej djali: një kaush fara të shtyjmë kohën dhe të shohim presidentët, federatën, ministrat, deputetët, bashkiakët, komunarët. Të paktën të na shikojnë ata që edhe këtë javë erdhëm në stadium. Dëshmorët janë poshtë. Napoleonët lart. Në tribunë.

Një biletë tramvaji për Tiranën.

Do të duhen vec pak ditë që të shuhet kurioziteti se kush do të jetë kryetari i ardhshëm i Bashkisë së Tiranës. Po themi vetëm për Tiranën, pasi për bashkitë e tjera do të jetë më tepër një cështje ngjyrosje e hartës së Shqipëriaë me ngjyrë blu apo rozë. Me një krizë totale për kapacitete potenciale dhe me një proces të bastarduar decentralizimi, askujt prej nuk është se i bëhet shumë vonë se prej kujt force politike qeverisen “qytezat” apo komunat, larg prej metropolit. Po i quaj “qyteza” për vetë gërhamën dhe katrahurën ku aktualisht gjenden, packa preferojnë t’i quajnë bashki. Hiq këtu Durrësin, Vlorën apo deri diku edhe Sarandën, dhe kushdo prej nesh e sigurt që thotë me vete: nuk ju ka rënë flaka.

E pra Tirana është epiqendra e interesit dhe opinionit mbarë shoqëror për rezultatin e 8 majit. A do të arrijë kryebashkiaku aktual Rama, të hedhë nokaut kandidatin e rradhës që nxjerr për ta sfiduar dr. Berisha? E dyta sfidë si kryetar i opozitës dhe kandidat potencial për kryeministër i ardhëshm, nëse fiton pas dy vitesh. Nëse hument të gjithë ne më vonë do të flasim vetëm një ditë për humbjen e tij, dhe si cdo risi apo ngjarje tjetër edhe kjo do të mbulohet nga pluhuri. Ndoshta më e rëndë për Bashën. Yllin e ri që po shkëlqen në rradhët e bluve, (të PD-së dhe jo të ish-Dinamos së tij, tashmë pa shtëpi). Kandidati më bindës në mendjen e “doktorit” për të sfiduar mitin e pamposhtjes së Ramës në krye të Bashkisë së Tiranës. Të asaj Bashkie që i prish dekorin e ndërtesave të ministrive në bulevard apo Sheshin Skënderbej, sa herë që i bie rruga të kalojë andej. Do t’ja kishte vëertet qejfi që kësaj Bashkie të harruar se si qeveriset djathtas që nga koha e ish-kryetarit Brojka, t’ja kishte edhe njëherë celësat. Dhe kandidatin jo më kot e ka zgjedhur goxha të lartë dhe të përgatitur për t’u përballur me Ramën. Të dy të gjatë dhe objektiva të lehtë për kameramanët dhe sytë e publikut, në të gjitha ditët që po dalin për të takuar njerëzit nëpër kryeqytet.

Dhe Basha vjen me statusin e firores së parë politike po në Tiranë, në një zonë elektorale nga më të mëdhatë e kryeqytetit. Po kështu edhe 4 vite më vonë, teksa dërrmoi totalisht PS-në në bastionin e vetë në Qarkun e Elbasanit. E pra një kandidat me mentalitet fituesi më shumë së Basha, zor se gjen sot në rradhët e bluve. E sigurt që doktori përpara se ta merrte këtë vendim i ka hedhur një vështrim të gjithë armatës së tij, dhe ky djalë i shkolluar në vendin e tulipanëve e ka bindur plotësisht. “Po, ti do të jesh sfidanti i Ramës” - duket se i ka thënë pa më të voglën mëdyshje. Dhe kjo ndoshta ka sjellë edhe një lloj optimizmi tek strukturat e PD-së. I palodhur në cdo takim dhe me një staf që mban shënime, Basha po përpiqet t’i lejë të kuptojë publikut se Bashkia e Tiranës ka shumë probleme. Zgjidhja e tyre kërkon vëmendje, pse jo madje edhe me shënime. Por nga ana tjetër, si ish-Ministër i Transporteve shumë prej tyre e sigurt që janë ende në ish-tavolinën e tij të punës. Në atë tavolinë që ja pat dorëzuar një prej humbësve pararendës përballë Ramës. Për të bërë madje edhe rrokadën me Ministrinë e Brendshme.

Dhe sërish përballë Ramës, një ministër i brendshëm i dorëhequr. Këtë rradhë me një mega-ministri duke përfshirë edhe atë të pasaportave dhe kartave të identitetit. Këtu mendoj se është thelbi i problemit. Nëse ministri i sapo dorëhequr humbet, dhe akuzon kundërshtarin për manipulime atëherë as më shumë e as më pak i bie të akuzojë vetveten. Dhe për të mposhtur Ramën vërtet nuk është e lehtë. Aq më tepër për një të ri të ardhur vetëm para pak vitesh nga shkolla jashtë shtetit dhe me librezë pune të një vendi të BE-së. Këtë e di mirë edhe vetë ai. Përpara tavolinës ka një tabelë paksa jo të favorshme, atë të një diference të theksuar votash nga mandati i mëprashëm fitues i Ramës. E pra është ky ekuacioni i parë me shumë të panjohura për zgjidhur problemin se si merret Tirana.

“E para Tirana” është slogani i Bashës. Detyrimisht e para. Bashkia më e madhe në vend me kandidat rival kryetarin e opozitës. Sërish një ekuacion i vështirë. Dhe për më tepër me mungesën e konsumit të rrjedhjes së votave. Dhe argumentat deri diku jo bindëse, për të thënë se Rama s’ka punuar, dhe ka shumë probleme të pazgjidhura pasi ai nuk ka qenë në detyrë. Aq sa e sigurt që nuk arrijnë të perceptohen si duhet tek publku. Tek ai publik që ende nuk e di se kush janë realisht kopetencat e një kryetari bashkie. Dhe për më tepër përballë një aramate kryetarësh apo punonjësish minibashkie më së shumti nga opozita, të cilët qëndrojnë prapa hekurave të sporteleve për të dhënë një certifikatë apo vërtetim banor lagjeje. Ndoshta argument i njëjtë si ai që përdorën paraardhësit. Plot tre. Madje njëri prej tyre humbës, sot në koalicion me Ramën. Avokati dhe bicikleta si alternativë sfiduese. Ndërsa humbësi i fundit hodhi idenë e “kthimit të qytetit”. Sërish me humbje.

Por Basha me sa duket ka kuptuar që celësi mund të jenë grupet e interesit. Ato grupe të cilat ndoshta përbëjnë “dinamon e ndricimit”, për t’i hedhur dritë fitores së tij në Tiranë. Janë ato grupe të cilat Rama vite më parë i “sajdisi” duke u mbushur mendjen se vizioni i tij është fituesi dhe ai i duhuri për të zgjidhur hallet e Tiranës. Mes zgjidhjeve të patjetërsueshme. Tirana me një plan rregullues. Zgjodhi atë francez. Tirana pa trafik. Zgjodhi një mbikalim për të cilin më shumë shpjegime sepse u prish mund t’i japë kundërshtari aktual. Tirana me projektin e unazës së madhe. Sot një ide e “konfiskuar” nga kundërshtari. Tirana me qendër pedonale. Një projekt në realizim e sipër. Edhe ky i kontestuar. Tirana me kinema. Sot ka shumë të tilla. Tirana me parkun e liqenit të rehabilituar. Sot e kemi një të tillë. Etj.

E pra lufta e argumentave është ndezur dhe duket se diskutimet me grupet e interesit po e dominojnë retorikën e ditës për të fituar Bashkinë e Tiranës. Përpos luftës virtuale në rrjetin social FB apo sondazhet e pranishme sa herë ka zgjedhje. Akuzat e Ramës sot për kundërshtarin e tij janë të shumta. Unë do të përmendja vetëm dy prej tyre, ato politike nisur nga statusi i Ramës si kryetar bashkie. 1. Njehësimi me figurën e kryeministrit që e pagëzoi kandidat për këtë garë. 2. Akuza e vrasjes së katër protestuesve në bulevard, në dt. 21 janar. Akuza të cilat nga perceptimi im nuk është se mund të jenë shumë trendy i shijeve të tiranasve. Për faktin e parë se Berishën aty e kanë prej vitesh ose si no. 1 e qeverisë apo si ish-president. Për faktin e dytë se protestuesit ishin të katër nga rrethet dhe interesi në Tiranë ka rënë për protesta nga të dyja kampet. Kjo teksa i sheh të vijnë me autobuza nga rrethet qoftë edhe për një ndeshje ndërkombëtare futbolli.

Por akuzat për punët e pambaruara dhebashkë me to argumentat se si mund të qeveriset një kryeqytet, për mendimin tim duhet të vijnë nga shpirti qytetar i këtij komuniteti. A janë bërë mirë punët e Bashkisë dhe ku calojnë ato? Kush është ngërci që nuk zgjidhen? A do të kenë kopetenca minibashkitë dhe do të jenë faktorë të gjithë aktorët që do të zgjidhen? Për të shtruar një rrugë. Një kopësht me pemë përpara shtëpisë. Trafiku dhe muzika e lartë të mos jenë gangrenë dhe problem i ditës. Plehrat të mos të fluturojnë nga ballkoni. Grupet e ndryshme që kërkojnë kundes, pensionistët, invalidët apo ata në nevojë a do të ketë politika për t’i përkrahur? Rinia duhet patjetër të ketë daljen nga blloku si element edukimi? Kopshtet dhe cerdhet, shkollat. A janë ato të përshtatshme për t’ju besuar fëmijët tanë? A kanë ngrohje, kujdes, bukë? Stacioni i Trenit, parku i autobuzëve, vendqëndrimet e tyre.

Deri tani gjithcka në letër dhe në formë premtimi për të dyja palët dhe asnjë prej tyre nuk preferon t’i prek dhe t’u japë zgjidhje. Unë kam vetëm tre argumente për të hedhur në diskutim përpara se të arrijë tek konkluzioni në fund të këtij shkrimi. Nëse e pyet sot kandidatin Basha se si do të zgjidhë problemin bie fjala të hyrjes së një zjarrëfikëse në mes të pallateve. Mendoni si mund të ishte përgjigja. Rama aktualisht nuk ka c’farë thotë. Nëse pallati ynë nuk ka garazh për parking. Nuk ka një kpësht me lule dhe stola përpara. Kënd lojërsha për fëmijë. Kush do ishte zgjidhja e të dy kandidatëve. E sigurt që për të dyja pyetjet si zgjidhje do ishte duhet prishur pallati. Sot Tirana ndotet pa fund nga smogu i makinave dhe cilësohet si një nga kryeqytetet më të ndotur të botës. C’farë zgjidhje do të japin dy kandidatët? Do ngrihen lart në ajër dhe do rrinë non stop për të na parandaluar ajrin e ndotur që do thithim? Apo do ndalojnë djegien e gomave disa km lag Tiranës në një tjetër bashki. Krujë! Koptencë jo e tyre.

Dhe gjithë debati është spostuar tek projekti i tramvaj-it. Dhe do të jetë ky tramvaj me sa duket komerdarja e shpëtimit për të treguar se ka një projekt për Tiranën. E thashë unë apo e the ti i pari. Si të gjitha lojërat me politikanë që po na bëhen të mërzitshme cdo ditë. Por votuesi përvec kapjes nga krahu apo rrahja e shpatullave përpara kamerave kërkon zgjidhje vetëm për disa nga ato argumenta që përmenda më sipër. Dhe kjo zgjidhje nuk është, e përsëris edhe një herë tramvaji apo autobuzi, pasi s’na ngelet të themi gjë tjetër vecse deri tani paskemi qënë të gjithë në autobuz, dhe tani hajde të zhvendosemi në tramvaj.       

“Jorgo Goro dhe Himara Europiane”

“Jorgo Goro dhe Himara Europiane”

Ky është slogani që po përpiqet të përcojë Jorgo Goro në Himarë. Tani shumë shpejt. Pas rreth një muaji. Këtë kërkon të bëjë realitet nëse himarjotët do t’i besojnë Bashkinë e Himarës. Kjo është ajo c’ka ai premton. Një Himarë Europiane. Sa bukur do të ishte! Të gjithë do ta shijonim këtë ëndërr. Do të shkonim atje dhe do t’i zbrisnim Llogarasë në cdo kohë, për të shijuar jo vetëm bukuritë që ka falur natyra. Por më shumë zemërgjerësinë e himarjotëve. Në ato oborret e tyre, nën hijen e pjergullës me një gotë raki rrushi në dorë. Gëzuar jeto! Me madhështinë e kësaj bukurie të rrallë, mes një rruge që gjarpëron mes kodrave plot ullinj e agrume. Freski dhe ëmbëlsi bregdetare. Perla e Mesdheut. Aty ku venecianët zbarkuan dhe thirrën: Tokë. Tokë e bukur dhe me shpirt të madh, ama. Ku vaji dhe ullinjtë derdhen lumë, si shpirti i gjerë sa një det i himarjotëve. Këtyre kapedanëve që sa e sa këngë e vargje u janë thurur. Këtyre detarëve trima që kapërcyen detëart të parët, atje tej në Europë. 

Andej prej nga ku morrën doke dhe zakone pa i bërë dëm askujt. Këtë kërkon të bëjë edhe Jorgo Goro Asnjë dëm me shpirtin dhe fjalët e tij. Boll e ngarkuar është sot Himara. Boll re të paqarta i kanë hedhur nga maja e Vetëtimës, thikë në breg dhe në shpirtrat e himarjotëve, për t’i trazuar sa më keq ato. T’i shtyjnë sa të urrejnë njëri-tjetrin dhe të mos merren me punët e shtëpisë. Bahcen, sokakun, traun dhe kulmin e shtëpisë. Qenin dhe macen. Murin, avllinë. Politikë dhe hasmëri. Përdorje dhe harresë për atë që do t’i bënte ata të lumtur dhe të qetë. Pronën e harruar nga politika. Europën e premtuar. Atë Europën tej që nuk do donin kurrë t’i shikonin bojën. Europa aty, tek pragu i shtëpisë. Det agrumesh dhe ullinjsh. Kodra të bukura të veshura me lule. Kjo është toka e premtuar. Këtë u kërkon Jorgo me programin e tij himarjotëve. Është e panevojshme të trokasim në dyert e Europës. Europë është shtëpia jonë, Himara jonë. 

Si një ekonomist i zoti, bankier i cili administron asetet e himarjotëve, cdo ditë ka kuptuar se dicka nuk funksionon. Himarjotët e kanë shpirtin të pasur por të pamjaftueshëm për të qenë të pasur. Dhe ne të gjithë bashkë me ta. Deri tani nuk kanë patur të ndricohen dhe të shohin se rruga e tyre nuk është shumë e gjatë dhe e mundimshme. Europa është më pranë tyre se kurrë. Më pranë tyre dhe më pak larg se sa prej nesh. Ne që jemi aq larg këtij realiteti që himrajotët shohin dhe prekin cdo ditë. Në këtë mbretëri të bukur që zoti e ka krijuar dhe të tjerë janë kujdesur duke i vënë emrin Himarë. 

Jorgo Goro, këtë kërkon të thotë me forcë. Jemi më europianë se vetë europianët. Ata europianë që do të cuditeshin se në këtë vend, në 9 muaj të vitit ka vetëm pleq e plaka dhe shumë dryna për të mbyllur portat e shtëpive. Për të sjellë heshtjen dhe gjithë këtë horvajtje që të krijon përshtypjen se në këtë vend nuk pipëtin asgjë. Gjallëria mungon edhe pse djem si Jorgua përpiqen cdo moment t’i japin asaj jetë, duke mos e braktisur. Sepse shpresa e tyre është e gjallë. Ajo jeton dhe nuk vdes kurrë për të shijuar këtë tokë kaq të bukur. Reale dhe aspak të premtuar. Kjo është Himara që Jorgua do të sjellë në sytë tanë pas 8 majit. Dhe besimi për një Himarë europiane është vetëm pak ditë larg.