Sunday, October 30, 2011

"Partia e Shkrimtareve te Shqiperise"

Politika me sa duket po shfaq simptomat e para te lodhjes perpara interesit te publikut. Ndaj per kete politik-beresit po mendojne se si ta bejne me terheqese. Pervec rrjeteve sociale ne internet, bashkebisedimit apo publikimit te aksioneve apo nismave politike, nje forme shume e gjetur po behet edhe libri. Anipse ky i fundit po vuan periudhen me te erret qe kur filloi te shkruhej shqipja. Dramacitetin e tij qe perkon me shkrirjen e Lidhjes se Shkrimtareve te Shqiperise. Ajo Lidhje prej nga doli Kadare, Princi i Asturias dhe Kandidati i perhershem per Cmimin Nobel. Nga ajo Lidhje qe doli i madhi Dritero Agolli qe i festohet ditelindja me jehone, si majtas ashtu dhe djathtas. Dhe pas tyre te tjere shkrimtare te shquar, poete, romanciere dhe prozatore.

Por sot shkrimtare jane bere edhe politikanet. Jo nga shkaku se mes tyre mungojne shkrimtaret, por sepse me sa duket eshte nje forme e bukur mjaft e goditur per te arritur tek publiku. Te tille e pame edhe dje, nje kafe mes shkrimtarit tashme te afirmuar me dy bestseller-e rresht dhe nje ne pritje te nje tjetri, Ben Blushi, dhe kandidatit ose me sakte rivali i tij letrar me i ri, Edi Rama. Pra mos prisni qe te jete Bardhyl Londo, Fatos Kongoli, etj. keta rivalet e Blushit ne panairin e ardhshem te librit qe do te kurorezoje librin me te shitur. Madje as Kadare. Ai eshte as me shume dhe as me pak, kryetari qe ai e ka kritikuar me shume, Edi Rama. Vertet bukur qe dy rryma, ose dy linja te ndryshme brenda nje partie qe nuk ka rreshtur se menduari ndryshe, sot i kane lene vendin debateve dhe diskutojne per librin. Packa se ky lloj libri nuk arrin dot te lexohet apo perceptohet nga afersiht 90% e publikut votues. Dhe pak me pak ai i botes se internetit. Pikerisht ne ato lloj target grupesh votuesish ku Partia Socialiste po deshton. Fshati ose me sakte pjesa rurale e hartes elektorale e cdo te djele votimi nje here ne 4 vjet.

Por a eshte kjo menyra me e mire e mundshme per fuqizimin e Partise Socialiste? Nje gje eshte vertet e dhimbshme per stadin se ku ka arritur sot kjo parti. Pas prishjes se jetes se partise, dhe perzgjedhjes se kandidaturave per deputete apo keshilltare, fenonemi i shitjes se mandatit eshte deshmia me e qarte se ku te con drejtimi i nje partie tradicionale sipas qejfit apo kokes tende. Por Partia Socialiste nuk eshte nje liber-autor qe kujtdo kryetari do t'i hipte ne koke ti vendoste nje titull dhe ne te ishim te gjithe lexues te tij. Partia Socialiste eshte nje liber i madh dhe mjaft i gjere per te gjithe shqiptaret. Ajo nuk duhet te jete nje lajm i pare TV ose gazete per nje kafe mes dy shkrimtaresh per te diskutuar panairin e librit. Jo se libri eshte dicka qe nuk na duhet. Por ka probleme pa fund, qe nga varferia apo investimet. Pensionet, arsimi, shendetesia, korrupsioni, etj., qe dy politikane sot shkrimtare mund te diskutojne me njeri-tjetrin.

Por c'fare pergjigje ka sot shkrimtari im i preferuar Blushi teksa para pak kohesh na mblodhi ne nje salle dhe na tha qe "totalitarizmi i Rames eshte sipermarrja me e keqe qe PSSH ka pare ne keto 20 vite"? Kush jane rruget se si PSSH do te pretendoje te vije ne pushtet ne 2013? Do te bjere qeveria apo do te deshtoje apo do te kemi nje PSSH, forcen politike me te votuar. Kujdes! Eshte e verteta me e hidhur si forca me e votuar politike por qe nuk qeveris. Gjithsesi lind pyetja se c'fare pergjigje ka sot Blushi per ish-shoket e tij kur nderrmori inkursionin politik nen emrin LMN, teksa e harroi debatin per menyren e drejtimit te partise, duke e zevendesuar ate me librat. Kaq e lehte eshte ne mendjet e tyre vera e ardhshme e 2013? Mendoj se jo. Sot ish-shoket e Blushit jane duke e vazhduar rrugen qe zgjodhen. Per te miren apo per te keqen e tyre ata jane po te njejtet. Bash si ate pasdite ne Akademine e Arteve (2009), ku vertet ishin aq shume.

Po perse lindi dhe u formua vetevetiu kjo Levizje? Krejt natyrshem dhe shume e thjeshte. Jo te gjithe mendojne si kryetaret. Jo te gjithe mendojne se kryetaret e kane mire edhe kur bejne gabim. Edhe kur drejtojne gabim. Semundje e trasheguar kjo qe vjen prej luksit te drejtimit te nje shteti apo partie. Por s'mund te zevendesohet profilizimi i nje levizje duke menduar ndryshem me debatet per nje liber apo per disa libra. Perse duhet qe kjo te mos te jete retorika e bisedes mes tyre? Kush jane rruget qe Partia Socialiste duhet te vije ne pushtet? Do te perjashtohen artificialisht duke mos u votuar ata bash si Rama me 4 apo 5 vota teksa na detyruan te votonim per te sa per "golaverazh"? Kongresi i PSSH 2003. Kujdes! Atehere kur shkrimtari Blushi pothuajse nuk fliste fare me shkrimtarin Rama.

Por sot me sa duket kohet kane ndryshuar dhe lideret e PSSH kane luksin te flasin dhe diskutojne perpara kamerave si shkrimtare, si Twitter-ista apo FCB-ista. Packa se votuesi nuk ka para te bleje as fletore per femijet dhe jo me librat e tyre. Per me teper luks i madh ndonje lap top apo lidhje interneti per te ndjekur me interes statuset ne rrjetet sociale. Pra nese kjo eshte "rruga e vetme" edhe ne 2013, atehere le te bejne dicka me vlere te shtuar per veten e tyre per mbare eliten e shoqerise shqitare. Godinen e PSSH ta bejne Lidhje te Shkrimtareve dhe te Artisteve. Kane kohe qe ata po e kerkojne nje te tille. Vertet "Kete nuk e ka bere Shekspiri" - Bukovski. Por as Haveli.

Thursday, October 13, 2011

Migjeni: "Historia e njenës nga ato"

Kush nuk e kujton? Kush e kujton, or shok, ate? Ke? Cilen? Cilen? - Ate! Njenën nga ato! - Po cila asht njena nga ato? Ato jan shume! Cili i ri (ose plak) nuk njef se paku dhete nga ato?! Pse ato jane shume. Pse shume ka meshkuj, shume ka pare, prandaj duhet ne numer relativ te kene dhe trupna qe shiten... Pra, kush asht njajo njena nga ato?
- Lulja, Lukja ! A s'e kujtoni Luken? S'e besoj... shtiheni... Apo ndoshta do mohoni dhe se e njihni? Me falni, por ketu nuk shkon ajo e famshme: kush guxon - fiton! Kjo shkon ngjeti! Do mohoni dhe se e njihni Luken? Me pretekst se jeni te ndershem... Te mos kini, te mos kini frige se nuk do ju quej te pandershem. Por ju, se paku, me siguri do njihni ndonjenen nga motrat legjitime te Lukes, asht njesoj si me njofte Luken vete. Jeta e tyne asht nje. Te gjitha jane njesoj dhe te gjitha ju apin ate qe kerkoni - me pare ne dore.
E Lukja e mire, Lukja e mshireplote - se ajo ishte njelloj hyjneshe - Lukja e deshrueme me te vertete askujt nuk i thoshte jo. Vijshin studentat, jo me ndoj qellim te keq, vijshin vetem me percjelle ndoj shok i cili gjithashtu ishte student. Kur kryente pune me te parin, Lukja i thoshte tjetrit: sa leke ke ne xhep? - Kater. - Hajde, - i thoshte te dytit, te tretit e te katertit me radhe dhe i çonte n'ode te saj. E pra, taksa e saj ishte tre frange. Por Lukja ishte ma shpirtmire, ma humanitare se shum vete te cilve ashtu i duhet me qene.
Se pari studentat, me te hymen mbrenda, kuqeshin, por kur vijshin per se dyti, para se te hyjne shikojshin djathtas e majtas mos t'i shofi kush, dhe mandej shpejt neper dere fut brenda si plumb pushke. Lukja kanjehere merrte poze serioze dhe u bertiste: - Pse keni ardhe? Ke kerkoni? Nuk asht ketu ai qe kerkoni...
Studentat hutoheshin, iu merrte fjala ne goje, shikojshin shoqi-shoqin, skuqeshin ne ftyre dhe niseshin te kthehen. Atehere Lukja plaste gazit, qeshej me gjithe zemer dhe i merrte per dore n'ode te saj. Kanjehere ziheshej me ta, pse ndonjeni nga ata ia puthte krahun e zhveshun, e kapte ose e ledhatonte per ftyre, ashtu si ka te drejte te kapi gruen e vet vetem burri qe ka vue kunore te prifti ose te hoxha, atehere Lukja i thoshte:
- Mos luej, more vagabond! Rri urte, - dhe ia kersite shuplake ftyres.
Djaloshi nuk tundej, qeshej dhe mundohej t'ia kapi doren. Kur keta vonoheshin ne kafe ne bashkefjalim e siper, ajo u thoshte te gjithve: ikni se po iu vine babat ose kanjihere i thoshte vetem ma te riut:
- Shko, se asht bame vone... Tash asht kohe me t'ardhe yt ate.
Ne keto fjale plaste gazi e rralle ngjante qe t'idhnohej djali tue thane:
- Baba i em asht i ndershem, nuk asht si une...
Atehere shoket dhe Lukja vete qesheshin ma me zemer per trashamansine, idiotizmen e shokut.
Ndonjeni per tallje e pyete Luken:
- Luke, ku e ke, pash zotin, xhybleten?
- Hajde me e pa ne dhome...
- Me gjith qejf...
- Po a ke tre frange?
- Po, kam tre leke...
- Hik, more zog... me tre leke do me pa Ameriken...

Por thash se Lukja ishte ma humanitare se ata te cilve u duhet ashtu me qene. Ndoj te ri, qe s'e fitonte lekun vete, e pranonte edhe me tre leke, natyrisht kur kish nge.
Rreth emnit Luke, vecanerisht rreth trupit te saj, ishte krijue njefare aureole(nimbusi) si rreth krenave te shejtenve. Aq sa ndonjenit i vinte dhe keq qe e quejne kurve, dhe mundoheshin ta zbusin kuptimin e fjales tue i thane prostitute, grue publike,grue problematike - me emna te cilet i kishin gjete tue lexue libra. Sidomos njenit, i cili nuk shqiptonte kurr fjale te ndyeta, i vinte keq ta quejshin Luken kurve. Vete ai le qe s'e quente kurr, por edhe kur thoshte kush, atij i dhimbste veshi sikur gerdhishte dikush sahanin me maje te pirunit. Fjala kurve ishte per te nje disonance e vrazhde ne melodine harmonike qe premtonte Lukja. Me e quejte Luken kurve, i dukej njesoj si me e quejte priftin grue pse ka veshe ragjen (veladonin). Ai edhe e perhapi nder shkoje fjalen prostitute. Sentimentalizma e te rijve per Luken shkone edhe ma thelle; shpeshhere rrifeshin shoq me shoq vetem e vetem per hatrin e saj.

Prodhon nana - toke, prodhon krijesa me shpirt dhe pa shpirt, prodhon dhe krijon si me miliona vjet dhe me sekonda, prodhon trajta te cilat ngrofen njena me tjetren per me prodhue prap trajta te tjera e te reja per te vazhdue jeten. Dhe e njejte asht: si deshira e nje krymbi dhe deshira e njeriut. Me prodhue. Vetem se krymbi s'e din se prodhon, s'e ka ndergjegjen e prodhimit, e njeriu po, e din, e kupton, e ndjen bashke me energjite qe treten, te cilat duhet te treten. Dhe ketu, vetem ketu, jo ne ndoj naltesim tjeter imagjinues te njeriut por ne ndergjegjen e krijimit qendron ndryshimi ne mes te krymbit dhe te njeriut. Krymbi krijon, ban punen e vet te krymbit (bren drunin) dhe vazhdon rodin; njeriu krijon, prodhon vepra teknike, artitekture, arti, letersie njesoj si prodhon dhe rodin e vet njerzuer. Jane energjite qe duhen trete simbas zotsis te çdo njeriu, energjite qe burojne te gjitha nga nje burim.
Melankolia, mendimi, shum here nervoza, jane efektet e energjis se grumbullueme, e cila s'ka se ku te shfreje. Dhe fantazia e te rijve krijon aureole shejtensh rreth trupit te nje grueje qe shitet, e cila, instinktin prodhues e ka lidhe me interesa materiale, pse shoqnia, drejt ose zhdrejt, e detyroi.
E ne dhomen e Lukes treteshin energjite e te rijve. Te mos u tretshin aty, do treteshin ngjeti, ne menyre te panatyrshme, te rafinueme, te shpikun vetvetiu, tue u bashku intelekti me epsh.
- Luke, keshtu-keshtu... Sa te bukur i ke syt..., - i fliste djaloshi.
Ajo heshte.
- Sa te bukur e ke kete... kete... kete...
- Praj, more vagabond! Hajt, mbaroje punen per te cilen ke ardhe...
Nje kaperdisje n'intimitet ma te lakuriqet, marrje fryme e parregullt, kanjehere ndoj kafshim, ndoj afsh ose edhe ndoj shuplake per trup te lakuriqet...
Kanjehere dhe Luken e zente nje trishtim i pakufishem. I dhimbste ajo gja qe e quejme shpirt, por vetem kanjehere, pse po t'i dhimbste me shpesh zotnia do ta qite jashte, pse Lukja atehere ne ato çaste te rralla thente gota, çinia, pasqyra, dhe çka t'i vinte per dore. N'ato çaste as nuk pranonte vizita. Ndoshta i dhimbste shpirti Lukes, pse te gjitha energjite e djemve neper te shkojshin kot? Ndoshta dhe ajo donte qe te prodhoje, si prodhon nana - toke dhe çdo krijese tjeter? O sa trishtim, puthuej dhimbe fizike ndiente, kur u kujtonte se asht nje grue qe nuk prodhon. Nje kukull, nje loder me pase per t'ia kushtue dhe harrue gjithe ato oret e mbrapshta kur e shef te zhigatun ne balte.